પ્રવાસન વિશેષ: જિલ્લો નવસારી

ગુજરાતના દક્ષિણે કુદરતી સાનિધ્યમાં આદિજાતિ વસતિ ધરાવતા નવસારી જિલ્લાનું પ્રવાસનની દ્રષ્ટીએ છે આગવુ સ્થાન

કેલીયાડેમ ૧૦૦ ટકા ભરાઇ ઓવર ફ્લો થતા નયનરમ્ય નજારો સર્જાયો:

૧૭૩૫ મીલીયન કયુસેક મીટર પાણીની સંગ્રહ શકિત સાથે ૨૨૧૦ હેકટર જમીનને સિંચાઇ પૂરી પાડે: નવસારીના ૧૯ ગામોના કુલ-૪૬૦૦ લાભાર્થીઓ માટે આ ડેમ જીવાદોરી સમાન

સંકલન-વૈશાલી પરમાર

નવસારી,તા. ૩૧: સમગ્ર ગુજરાત તેના પ્રવાસન સ્થળો, યાત્રા ધામો, અને ઔતિહાસિક સ્થળોની વૈવિદ્યસભર વિપુલતાઓથી સમૃધ્ધ છે. એમાં પણ ચોમાસાની ઋતુમાં દક્ષિણ ગુજરાત પ્રવાસીઓ માટે મુખ્ય આકર્ષણ બને છે. ડાંગ જિલ્લાનો ગીરા ધોધ હોય કે તાપી જિલ્લાનો ચિમેર ધોધ કે વલસાડ જિલ્લાનો વ્હિલસન હિલ ધોધ લીલી વનરાજીમાં રાંચતા સમગ્ર દક્ષિણ ગુજરાતમાં વસવાટ કરવુ કે મુલાકાત લેવી એક લાહ્વા સમાન છે. ગુજરાતના દક્ષિણે કુદરતી સાનિધ્યમાં આદિજાતિ વસતિ ધરાવતો નવસારી જિલ્લો પણ રાજ્યમાં આગવું સ્થાન ધરાવે છે.

નવસારી જિલ્લામાં મહાત્મા ગાંધીજીની ઐતિહાસિક દાંડીકૂચનું દાંડી ગામ અને રાષ્ટ્રનું ઔદ્યોગિક એકમ જમશેદ ટાટાનું વતન તથા દાદાભાઇ નવરોજીનું જન્મ સ્થાન નવસારી જિલ્લો છે. આમ આઝાદીની ચળવળથી રાષ્ટ્રના વિકાસમાં નવસારી જિલ્લો અગ્રેસર રહ્યો છે. સાથે સાથે ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ પણ ભગવાન શ્રી રામના વનવાસની સાથે જોડાયેલ ઉનાઇ ગામના ગરમ પાણીના ઝરા સાથે પણ જોડાયેલ છે. તો કુદરતી સૌંદર્યમાં પણ નવસારી જિલ્લો આગવું સ્થાન ધરાવે છે. નવસારી જિલ્લો વિવિધ ક્ષેત્રોના વિકાસમાં અગ્રેસર રહ્યો છે.

અખુડ કુદરતી સૌંદર્યો ધરાવતો નવસારી જિલ્લામાં દરેક ગામની વિશેષતાઓ વર્ણવવી અહીં શક્ય નથી. પરંતુ કુદરતની સાથોસાથ માનવસર્જીત જગ્યાઓ પણ તેટલી જ મનમોહન છે. જે સ્થળો પૈકી એક એવા નવસારી જિલ્લાના વાંસદા તાલુકાનુ કેલીયા ડેમ વર્ષા ઋતુમાં અનેરૂં આકર્ષણનું કેન્દ્ર બની રહે છે. ડેમ નાનામોટા ડુંગરોની વચ્ચે સ્થિત છે. એમા પણ ડેમની નજીક જ આવેલા અજમલગઢ ઉપરથી સંપુર્ણ સપાટીએ ભરેલા અને છલકાતા કેલીયા ડેમનું દૃશ્ય પ્રવાસીઓને ઘેલું કરી દે તેવું લાગે છે.

વર્ષાૠતુમાં વાંસદાના વન વિસ્તારમાં પ્રકૃતિની શોભા મોસમની સાથે સોળે કળાએ ખીલી ઉઠે છે. વહેતાં ઝરણાંઓનો નિનાદ, છલકાયેલા નદીનાળાઓ, ડુંગરોની ટોચ સાથે સંતાકુકડી રમતા વાદળો, ચોપાસ ફેલાયેલી હરિયાળી અને મંદમંદ વરસતા વરસાદથી જીવંત બની જતા સમગ્ર વાતાવરણને લીધે નવસારી જિલ્લાનું નૈસર્ગિક સૌંદર્ય કોઇપણ પ્રવાસધામથી ઓછું નથી. વર્ષા ઋતુમાં છલોછલ ભરાયેલા તળાવો અને નાની મોટી નદીઓનો વેગીલો પ્રવાહ પણ મંત્ર મુગ્ધ કરી મૂકે તેવો છે. વર્ષાૠતુથી દિવાળીના દિવસો સુધી પ્રકૃતિની આ અપાર શોભાને માણવીએ અનેરો લ્હાવો છે.

નવસારી શહેર અને જિલ્લામાં અનેક જોવાલાયક સ્થળો આવેલાં છે. દાંડી અને ઉંભરાટના દરિયા કિનારે ફળફળાદિ અને નાળિયેરીના વૃક્ષો નયનરમ્ય વાતાવરણ ઊભું કરે છે. કેલીયા ડેમ ૧૦૦ટકા ભરાઇ જતા ડેમ ઉપરથી ધીમીધીમી ગતીએ પડતી ધારાઓ આંખને ભ્રમીત કરી દે છે. પરંતું આવો સુંદર નજારો જોવો મુલાકાતીઓ માટે કાયમી સંભારણું બની રહે છે.

નવસારીથી આશરે ૬૦ કી.મી.ના અંતરે આવેલ વાંસદાના ડુંગરો અને વનરાજી વચ્ચે વહીને નદી પરનો કેલીયા ડેમ તેના વિશાળ જળાશય અને તેની આસપાસનો વનવિસ્તાર નયનરમ્ય વાતાવરણ સર્જે છે. સુંદર ડુંગરાળ પ્રદેશ હરિયાળી અને વિશાળ જળાશય એક સાથે જોવાનો લ્હાવો પર્યટકો માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર બને છે. વાંસદા તાલુકાના કેલિયા ગામે ખરેરા નદી ઉપર સ્થિત કેલિયા ડેમ ૧૯.૯૮ લાખ ઘન મીટર પાણીની સંગ્રહ શકિત સાથે ૨૨૧૦ હેકટર પિયત વિસ્તારમાં સિંચાઇ સુવિધા પૂરી પાડે છે. આ ડેમ ઓવર ફ્લો થતા ખેડૂતોમાં ખેતી માટે પાણીની સમસ્યાનું નિવારણ થતા ખુશીનો માહોલ જોવા મળી રહ્યો છે.

ડેમના ઇતિહાસ ઉપર નજર કરીએ તો, બંધના કામની શરૂઆત-વર્ષ-૧૯૮૦માં થઇ હતી જે ૧૯૮૩માં બનીને તૈયાર થયો હતો. આ ડેમના પાણીનો ઉપયોગ ખાસ કરીને ખરીફ અને રવિ મૌસમમાં નવસારી જિલ્લાના ૧૯ ગામોના ખેડૂતો કરે છે. જેમાં વાંસદા તાલુકા- ૬ ગામો, ચીખલી તાલુકા-૧૨ ગામો, ખેરગામ તાલુકાના-૦૧ ગામ આમ, નવસારીના ૧૯ ગામોના કુલ-૪૬૦૦ લાભાર્થીઓ માટે આ ડેમ જીવાદોરી સમાન છે. આ બંધ ઉપર કોઇ ગેટ નથી એટલે કે અનગેટેડ પ્રકારનો બંધ છે. જેની કુલ લંબાઈ-૮૧૪મીટર, માટીયાર બંધની લંબાઇ ૭૦૧મીટર અને ડેમની સંપૂર્ણ જળ સપાટી ૧૧૩.૪૦ મીટર છે.

ગત તા.૨૯-૦૭-૨૦૨૪ના રોજ સવારે ૧૨.૦૦ વાગ્યાના અરસામા કેલીયા ડેમ સંપૂર્ણ સપાટીએ ભરાઇ ઓવર ફ્લો થયો હતો. હાલ ડેમમાંથી ૨૬૩.૦૦ ક્યુસેક પાણીનો પ્રવાહ ઓવરફ્લો થઇ નદીમાં જઇ રહ્યો છે. જળાશયની સંપૂર્ણ જળ સપાટી ૧૧૩.૪૦ મીટર છે જ્યારે જળાશયમાં હાલ તા.૩૧-૦૭-૨૦૨૪ના રોજ સાંજે ૦૪ વાગ્યાના આંક અનુસાર સપાટી ૧૧૩.૫૦ મીટર છે. અત્રે નોંધનિય છે કે, જુજડેમ પણ ટૂંક સમયમા ઓવરફ્લો થાય તેવી શક્યતા રહેલી છે. જુજ ડેમની સંપૂર્ણ જળ સપાટી ૧૬૭.૫૦મીટર છે જે હાલ ૧૬૭.૦૦ મીટર ઉપર ભરાયેલ છે.